قدردانی و تبیین رویکرد مؤسسه
حجت‌الاسلام و المسلمین محمدیان، معاون ارتباطات حوزوی دفتر مقام معظم رهبری، در آیین معارفه مدیر جدید مؤسسه آموزشی پژوهشی مذاهب اسلامی گفت: «تمام فعالیت‌هایی که در این مجموعه انجام می‌شود، در راستای خدمت به حضرت ولی‌عصر(عج) و برای خشنودی قلب نازنین ایشان است.» وی از حضور اساتید بزرگوار و همه عزیزانی که با لطف خود در این جلسه شرکت کردند صمیمانه تشکر نمود و افزود: «قدردان زحمات جناب آقای غلامعلی هستیم که در دوره مسئولیت ایشان، اتفاقات مبارک و مؤثری در مجموعه رقم خورد. بحمدالله ایشان مسئولیت کل دبیرخانه را بر عهده گرفتند و این توفیق، نتیجه موفقیت‌هایی بود که در همان دوره شاهد آن بودیم. بنده اگرچه پیش‌تر توفیق آشنایی با ایشان را نداشتم، اما در این دوره، حضور ایشان در مجموعه و دبیرخانه پژوهشی، از الطاف الهی و رزقی پربرکت برای ما بود. با درخواست ما، ایشان مسئولیت کلی مجموعه را پذیرفتند و اکنون با اشراف کامل، این مسئولیت را به‌عهده دارند.»
معرفی مدیر جدید و امید به تحولات مثبت
حجت‌الاسلام محمدیان در ادامه گفت: «خداوند برادر عزیزمان جناب آقای حکیم را نیز به ما عنایت فرمود؛ عالمی اهل فضل، آشنا با فعالیت‌های مجموعه، جوانی انقلابی با روحیه‌ای شاداب و پرنشاط. معتقدیم مجموعه در آستانه تحولات بسیار مثبت و سازنده‌ای قرار دارد.»
وی تصریح کرد: «از جناب آقای غلامعلی بابت خدمات ارزشمندشان تشکر می‌کنم و امیدوارم زحمات ایشان در نامه عملشان ذخیره‌ای نورانی باشد. همچنین از جناب آقای حکیم نیز قدردانی می‌کنم که بار این مسئولیت را پذیرفتند. ایشان خود فرمودند که امانت بر گردنشان نهاده شده و ان‌شاءالله امانت‌دار شایسته‌ای خواهند بود و این مسئولیت را به مقصد و مقصود خواهد رساند، به حول و قوه الهی.»
مأموریت راهبردی در حوزه اهل سنت
مسئول ارتباطات حوزوی دفتر رهبری گفت: «نظام جمهوری اسلامی در حوزه علمای اهل سنت و مدارس دینی اهل سنت، مسئولیتی راهبردی را بر دوش این مجموعه نهاده است. شورای نمایندگان ولی‌فقیه در مناطق قومی، مأموریت ویژه‌ای را در بخش دینی، به‌ویژه در حوزه اهل سنت، به این مجموعه سپرده است.»
وی افزود: «حدود ده درصد از جمعیت کشور را اهل سنت تشکیل می‌دهند. مهم‌تر اینکه بخش اعظم جهان اسلام نیز اهل سنت هستند و ما باید به واسطه اهل سنت داخلی، با جهان اسلام ارتباط برقرار کنیم. اهل سنت در جهان، به تعامل ما با اهل سنت داخلی توجه دارند و این تعامل، در نگاه آنان اهمیت دارد؛ بنابراین مسئله اهل سنت نه‌تنها یک موضوع داخلی، بلکه بخشی از راهبرد امت اسلامی است. انقلاب اسلامی، نگاه امت‌محور دارد و اگر بخواهیم این نگاه را حفظ کنیم، نمی‌توانیم از مسئله اهل سنت غفلت کنیم.»
ضرورت عقبه علمی و تولید محتوای راهبردی
حجت الاسلام و المسلمین محمدیان تأکید کرد: «نکته مهم، سیاست‌گذار و برنامه‌ریز در حوزه‌های علمیه اهل سنت و علمای اهل سنت است. بخش نرم‌افزاری و محتوایی این مأموریت، بر عهده همین مجموعه است. ما به‌شدت نیازمند تولید محتوای عمیق و راهبردی هستیم. شعارهای زیادی داده‌ایم و باید هم بدهیم؛ زیرا شعار لازمه حرکت است؛ اما برای تحقق شعارها، نیازمند طراحی محتوای دقیق و علمی هستیم.»
او ادامه داد: «امید ما این است که مجموعه مذاهب اسلامی به‌عنوان یک نهاد علمی، کاملاً ناظر به فضای میدان باشد. این مؤسسه باید پشتوانه علمی تمام فعالیت‌هایی باشد که در دبیرخانه و مراکز اسلامی در یازده استان کشور انجام می‌شود. کاری که فاقد عقبه علمی باشد، هرگز به شجره طیبه تبدیل نخواهد شد؛ شجره‌ای که بتوان در سایه‌اش نشست و از میوه‌اش بهره برد. این امر نیازمند فعالیت علمی عمیق است و بحمدالله این مجموعه ظرفیت آن را دارد.»
بهره‌گیری از سرمایه انسانی و بازنگری در وضعیت فارغ‌التحصیلان
حجت‌الاسلام محمدیان افزود: «در دوره‌های مدیریتی مختلف در مؤسسه مذاهب، زحمات زیادی کشیده شده و نیروهای بسیاری تربیت یافته‌اند، اما متأسفانه بخش قابل توجهی از این نیروها در میدان به‌کار گرفته نشده‌اند. ضروری است بازنگری صورت گیرد و بررسی شود فارغ‌التحصیلان ما اکنون در چه وضعیتی هستند، چه فعالیتی دارند، و آیا از آموزش‌هایی که دیده‌اند بهره‌برداری می‌شود یا خیر. پیشنهاد می‌کنم دوستان بازگشتی به وضعیت فارغ‌التحصیلان گذشته داشته باشند؛ برخی از آنان نیازمند آموزش‌های جدید و احیا هستند تا بتوان از ظرفیت‌شان بهره‌مند شد.»
توسعه میدانی و پیوند با دیپلماسی
معاون دفتر مقام معظم رهبری گفت: «این مؤسسه، برکتی است که در قم قرار دارد؛ یعنی در قلب علمی و معنوی جهان تشیع. اما نباید فعالیت آن صرفاً محدود به قم باشد. مناطق مختلف کشور به‌شدت نیازمند آموزش‌هایی هستند که در اینجا طراحی می‌شود. تقاضا دارم دوستان برای توسعه آموزش‌ها و پژوهش‌ها در مراکز مختلف، توجه جدی داشته باشند و کل مجموعه را مدنظر قرار دهند.»
وی افزود: «از واژه میدان استفاده می‌کنم، چرا که اخیراً بحث دیپلماسی و میدان مطرح است. در واقع، میدان همان بستری است که دیپلماسی باید از آن تغذیه شود و جهت بگیرد. میدان ما مناطقی هستند که جامعه مخاطب در آن حضور دارد و باید برای آنها برنامه‌ریزی شود.»
او تأکید کرد: «این مجموعه در قم باید به‌گونه‌ای باشد که علمای برجسته اهل سنت آن را بشناسند، به آن مراجعه کنند و حضور یابند. باید مطالب اهل سنت را از زبان خودشان بشنویم، نه صرفاً از کتاب‌هایی که چند قرن پیش از قول آنان نوشته شده‌اند. امروز باید علمای شاخص و پایبند به اصول خودشان، در اینجا حضور یابند و دیدگاه‌هایشان را مستقیماً بیان کنند؛ و متقابلاً از ما نیز بشنوند.»
اولویت ارتباط چهره‌به‌چهره با علمای اهل سنت
حجت‌الاسلام محمدیان گفت: «کتاب جایگاه خود را دارد و پژوهش نیز مهم است، اما ارتباط چهره‌به‌چهره و مستقیم، آثار دلی و عمیقی دارد که هرگز از طریق کتاب حاصل نمی‌شود. جناب آقای غلامعلی اقداماتی را آغاز کرده‌اند و تعدادی از علمای شاخص اهل سنت را به قم دعوت کرده‌اند تا با علمای شیعه ارتباط برقرار کنند. این ارتباط، از نظر ما بسیار مهم‌تر از فعالیت‌های آموزشی صرف است. علمای شیعه نیز باید با اهل سنت آشنا شوند و زمینه رفت‌وآمد به مجموعه‌های آنان فراهم گردد تا از نزدیک با فعالیت‌هایشان آشنا شوند. همچنین علمای اهل سنت باید در قم حضور یابند، پذیرایی شوند و با علمای شیعه ارتباط مستقیم برقرار کنند.»
او بر این نکته تأکید کرد: «هدف نهایی این است که آنان بدانند ما جعفری هستیم؛ همین که بفهمند ما جعفری می‌اندیشیم و جعفری عمل می‌کنیم، برای ما کافی است. ان‌شاءالله این مجموعه از این جهت بسیار مهم و راهبردی است. اگر دوستان ما در دبیرخانه، اعم از بخش آموزش، پژوهش، فرهنگی و ریاست مجموعه، به آن توجه بیشتری داشته باشند، قطعاً ثمرات آن بسیار بیشتر خواهد بود.»
اشاره به حوادث اخیر و «جنگ دوازده‌روزه»
حجت‌الاسلام و المسلمین محمدیان در ادامه به حوادث اخیر و جنگ دوازده‌روزه پرداخت و گفت: «اگر در ابتدای انقلاب، حادثه طبس را داشتیم، در این دوازده روز، ده‌ها طبس تکرار شد. در طبس، ما نمی‌دانستیم دشمن آمده است و خداوند با شن‌ها دشمن را زمین‌گیر کرد؛ اما در این حادثه، دشمن با تجهیزات کامل آمد و بسیاری از آنها نابود شد و مجبور به فرار گردید. این حادثه، بسیار بزرگ و تاریخی است. نابیناترین چشم‌ها نیز در این واقعه، خدا را دیدند. عظمت این اتفاق به‌قدری است که در حجاب معاصرت قرار گرفته‌ایم و سال‌ها طول خواهد کشید تا ابعاد آن روشن شود. چهل سال است که از ثمرات دفاع مقدس بهره‌مندیم و چهل سال دیگر نیز از ثمرات این دوازده روز بهره خواهیم برد. طبیعی است که دشمن با تبلیغات و جوسازی، خود را موفق جلوه دهد، اما ضربه‌ای که در این حادثه خورد، بسیار اساسی و عمیق بود و آثار آن را در آینده خواهیم دید.»
وی افزود: «اگر تریلیاردها دلار پول داشتیم و می‌خواستیم چنین اتفاقی را رقم بزنیم، ممکن نبود. خداوند در این دوازده روز، کاری کرد که با تمام ثروت زمین ممکن نبود. آیه شریفه “لَوْ أَنْفَقْتَ مَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا مَا أَلَّفْتَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَيْنَهُمْ” (انفال 63) (ترجمه: اگر تمام آنچه را روی زمین است صرف می‌کردی که میان دلهای آنان الفت دهی، نمی‌توانستی! ولی خداوند در میان آنها الفت ایجاد کرد) اشاره به همین معنا دارد؛ خداوند کاری کرد که با هیچ ثروتی ممکن نبود. اکنون وظیفه ماست که نسل جوان را توجیه کنیم: اسرائیل چیست؟ آمریکا کیست؟ نظام سلطه چه ماهیتی دارد؟ و چرا ما در برابر آنها ایستاده‌ایم؟ باید بتوانیم با زبان مشترک این مفاهیم را برای جوانان تبیین کنیم.»
او گفت: «گاهی واقعاً احساس بن‌بست می‌کردم، زیرا زبان مشترک میان ما و نسل جوان به‌شدت کاهش یافته است؛ به‌ویژه به‌دلیل فضای مجازی و تأثیرات آن. اما در این دوازده روز، اتفاقی رخ داد که اگر هزاران کلاس آموزشی برای جوانان برگزار می‌کردیم، نمی‌توانستیم به این وضوح و تأثیر، فلسفه ایستادگی جمهوری اسلامی در برابر استکبار را تبیین کنیم. این مسئله به‌طرز شگفت‌انگیزی حل شد. الفت و اتحادی که میان مردم ایجاد شد، با هیچ امکانات مادی قابل تحقق نبود. این حادثه، بسیار بزرگ و نقطه عطفی در جریان انقلاب اسلامی بود. آنچه ملت ما در این دوازده روز از خود نشان داد، سرمایه‌ای عظیم برای آینده کشور است که باید سال‌ها از آن بهره‌برداری کنیم.»
مراقبت از روایت پیروزی و نسبت آن با «سازش» و «مقاومت»
معاون ارتباطات حوزوی دفتر رهبری تأکید کرد: «باید مراقب باشیم که برخی افراد این پیروزی را به‌عنوان شکست جلوه ندهند. قطعاً عده‌ای هستند که هنرشان این است که پیروزی‌های بزرگ را به‌گونه‌ای تعریف کنند که شکست جلوه کند. همچنین برخی مغرضان وجود دارند که اهداف خاص خود را دنبال می‌کنند.»
وی افزود: «از ابتدای انقلاب تاکنون، همواره جریان سازش در کشور وجود داشته است؛ نه ضدانقلاب، بلکه در سطح حاکمیت و حتی در میان رؤسای جمهور. برخی معتقد بودند باید با آمریکا کنار آمد. برخی افراد، نیت سالمی داشتند و تصور می‌کردند که بدون ارتباط با آمریکا نمی‌توان جمهوری اسلامی را حفظ کرد؛ قصد خیانت نداشتند، بلکه چنین برداشت می‌کردند که برای بقای نظام باید با آمریکا کنار آمد. در مقابل، همواره جریانی وجود داشته که معتقد بود بقای جمهوری اسلامی در گرو ایستادگی در برابر نظام سلطه است؛ این جریان می‌گفت اگر عقب‌نشینی کنیم، دشمن بیشتر جلو می‌آید و اگر بخواهیم کنار بیاییم، باید از همه اصول خود صرف‌نظر کنیم. این دو جریان همواره در کنار هم بوده‌اند؛ گاهی یکی رأی آورده و گاهی دیگری.»
او نتیجه گرفت: «مهم‌ترین دستاورد این دوازده روز آن بود که اثبات کرد آنچه امام و رهبری می‌گفتند، درست بود: سازش، هزینه‌ای بسیار بیشتر از مقاومت دارد. این حقیقت به اثبات رسید که تنها راه بقای ما، و حتی راه پیشرفت ما، ایستادگی و مقاومت است. اگر بایستیم، قطعاً پیش خواهیم رفت؛ اما اگر عقب‌نشینی کنیم، باید تا انتها عقب برویم. اگر این دوازده روز هیچ دستاوردی نداشت، همین که نشان داد تنها راه بقا و پیشرفت، مقاومت است، برای ما کافی است. البته دستاوردهای بسیار بیشتری نیز حاصل شد.»
حجت‌الاسلام و المسلمین محمدیان در پایان سخنان خود ضمن اشاره به مسئولیت سنگین مجموعه مذاهب اسلامی، تأکید کرد که مدیریت جدید باید با برنامه‌ریزی دقیق، بهره‌گیری از تجارب گذشته، تعامل با نخبگان و علما، و همچنین با نگاه راهبردی و بین‌المللی، مسیر تعالی این مؤسسه را دنبال کند.
ایشان همچنین بر لزوم انسجام بین معاونت‌های مختلف مؤسسه در بخش‌های آموزش، پژوهش، فرهنگی و اجرایی تأکید ورزیدند و ابراز امیدواری کردند که مجموعه با محوریت اهل‌بیت علیهم‌السلام و رسالت تقریبی، نقش مؤثری در فضای علمی و اجتماعی کشور ایفا کند.
در پایان، ایشان مجدداً از زحمات مدیر سابق مؤسسه تقدیر کردند و برای مدیر جدید آرزوی توفیق نمودند، و از حضار خواستند برای شادی روح امام امت، امام خمینی (رضوان‌الله‌تعالی‌علیه)، سلامتی رهبر عزیز، مقتدر و شجاع، عزت روزافزون ملت ایران و شادی ارواح طیبه شهدا صلواتی ختم
حجت‌الاسلام و المسلمین مهدی غلامعلی در ابتدای جلسه، ضمن خیرمقدم به حضار محترم، اساتید معظم، حضرات آیات و بزرگان حوزه علمیه قم، حضور جناب حجت‌الاسلام والمسلمین حاج آقای محمدیان، معاون ارتباطات حوزوی دفتر مقام معظم رهبری را مایه افتخار و امتیاز این نشست برشمرد.
وی در ادامه ضمن معرفی مؤسسه آموزشی پژوهشی مذاهب اسلامی، تأکید کرد که این مؤسسه در سال ۱۳۷۰ تأسیس شده و از جمله قدیمی‌ترین مراکز علمی و پژوهشی در قم به شمار می‌آید. دکتر غلامعلی دغدغه اصلی تأسیس این مؤسسه را آشنایی با مذاهب اهل سنت عنوان کرد و افزود: این شجره طیبه، طی ۳۴ سال فعالیت، دستاوردهای ارزشمندی داشته که می‌توان آن را در قالب سه دوره تحول دسته‌بندی نمود:
🔹دوره نخست (۱۳۷۰–۱۳۸۰): مرحله شناخت و آشنایی
در این دوره، تمرکز مؤسسه بر شناخت دقیق‌تر مذاهب اهل سنت ایران بود. دبیر شورای نمایندگان رهبری در مناطق قومی افزود: طی این مرحله، بیش از ۹ دوره آموزشی برای طلاب شیعه برگزار گردید تا پیش از اعزام به مناطق تلفیقی، با مبانی اعتقادی، فقهی و منابع علمی اهل سنت ایران آشنا شوند.
🔹 دوره دوم: رشد تخصصی و پژوهشی
حجت‌الاسلام غلامعلی بیان داشت: از سال ۱۳۸۰ مؤسسه وارد مرحله رشد تخصصی شد و با حکم ریاست محترم حوزه علمیه، مرکز تخصصی مذاهب اسلامی تأسیس گردید. این مرکز تاکنون در مقاطع علمی سطح سه و چهار حوزه فعالیت داشته و دانش‌پژوهان را به‌صورت رسمی جذب کرده است. در این دوره، همایش‌های علمی در استان سیستان و بلوچستان با حمایت معاونت پژوهش مؤسسه برگزار شد که زمینه تعامل بیشتر با نخبگان اهل سنت را فراهم نمود.
🔹 دوره سوم: توسعه و بلوغ علمی
وی تصریح کرد: در سال‌های اخیر، مؤسسه در حوزه‌های آموزش و پژوهش وارد مرحله نوینی از توسعه شده است. در معاونت آموزش، رشته‌های مذاهب اسلامی افزون بر حوزه علمیه قم و دوره‌های بورسیه، در استان‌های گلستان، آذربایجان، کرمانشاه و هرمزگان نیز به‌صورت رسمی در سطح سه فعال هستند. در این دوره‌های استان‌محور، طلاب بومی در محل سکونت خود آموزش می‌بینند و پس از پایان دوره، مدرک رسمی تخصصی سطح سه دریافت می‌کنند.
دکتر غلامعلی افزود: در حوزه پژوهش نیز، همایش‌های ملی در استان‌های گلستان و هرمزگان برگزار شده و امسال سومین همایش ملی در استان خراسان رضوی برنامه‌ریزی شده است. رویکرد پژوهشی مؤسسه، رویکردی تقریبی و هم‌افزا است و در قالب آن آثار علمی مشترک میان علمای شیعه و اهل سنت تدوین شده‌اند. از جمله این آثار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
– ترجمه صحیفه سجادیه به زبان کردی توسط علمای اهل سنت
– ترجمه فارسی صحیفه سجادیه توسط علمای اهل سنت
– تدوین نخستین شرح صحیفه سجادیه توسط علمای اهل سنت
– نگارش درس‌نامه حدیث به‌صورت مشترک میان علمای شیعه و سنی
– برگزاری بیش از ۴۴ نشست علمی مشترک با حضور علمای امامیه، شافعیه و احناف در سراسر کشور
وی خاطرنشان کرد: مؤسسه آموزشی پژوهشی مذاهب اسلامی بستری مناسب برای توسعه مطالعات تطبیقی است و برنامه‌ریزی‌هایی نیز جهت راه‌اندازی درس‌های تطبیقی در حوزه حدیث و فقه در حال انجام است.
در ادامه، دبیر شورای نمایندگان رهبری در مناطق قومی به یکی از نمونه‌های تأثیرگذاری مؤسسه بر عالمان اهل سنت اشاره کرد و گفت: یکی از علمای اهل سنت کردستان که فقه مقارن تدریس می‌کند، اظهار داشت که پس از آشنایی با منابع فقه امامیه، بسیاری از فتاوای خود را بر اساس روایات امام صادق (ع) صادر می‌نماید. وی اذعان داشته که پیش‌تر آشنایی با منابع امامیه نداشته، اما پس از ارتباط با مؤسسه و مطالعه آثار مربوطه، این روایات را حجت دانسته و در موارد متعدد از آنها بهره برده است.
در پایان، حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر غلامعلی از جناب حجت‌الاسلام والمسلمین آقای حکیم که به عنوان مدیر جدید مسئولیت مجموعه را بر عهده می گیرند، قدردانی کرد و افزود: ایشان سال‌ها در حوزه فقه مقارن و حدیث تطبیقی فعالیت داشته و آثار ارزشمندی خلق کرده‌اند. با حضور ایشان، ان‌شاءالله مؤسسه مسیر تعالی و رشد بیشتری را طی خواهد کرد.
حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر حکیم در ابتدای سخنان خود، با ابراز تشکر و قدردانی از حضور اساتید و علمای گران‌قدر در جلسه، اظهار داشت: تشریف‌فرمایی این بزرگواران، موجب افتخار و امتنان است.
وی با اشاره به خدمات ارزنده حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر غلامعلی در دوران حضورشان در مؤسسه، آن را نمونه‌ای بارز از اخلاص و خدمت صادقانه دانست و افزود: حضور ایشان منشأ آثار و برکات فراوانی بوده و هست؛ ما همچنان مشتاق بهره‌مندی از حضور مؤثر ایشان در مجموعه هستیم. ایشان، بحمدالله، در بسیاری از عرصه‌ها راه‌گشا بوده‌اند و امیدواریم با لطف الهی بتوانیم مسیر نورانی و ارزشمند ایشان را ادامه دهیم.
🔹 اشارات معرفتی از نهج‌البلاغه درباره مسئولیت و امانت
در ادامه، حجت الاسلام حکیم به برخی فرازهای حکیمانه از فرمایشات حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام اشاره کرد. وی به نامه امام به اشعث بن قیس پرداخت که در آن، امام نخست او را به تقوای الهی دعوت کرده و سپس می‌فرمایند:
“إِنَّ عَمَلَكَ لَيْسَ لَكَ بِطُعْمَةٍ وَ لَكِنَّهُ في عنقک أَمَانَه“
(کاری که به تو سپرده شده، نه لقمه‌ای برای سودجویی تو، بلکه امانتی بر گردن توست.)
وی همچنین به خطبه ۱۹۹ نهج‌البلاغه اشاره کرد که حضرت در آن می‌فرمایند:
“الأمانه ثُمَّ أَدَاءَ اَلْأَمَانَةِ، فَقَدْ خَابَ مَنْ لَيْسَ مِنْ أَهْلِهَا“
(امانت، و سپس ادای آن، و بی‌شک کسی که اهل آن نباشد، زیانکار است.)
وی افزود که حضرت در ادامه، عظمت مسئله امانت را با نقل ماجرای عرضه آن بر آسمان‌ها و زمین بیان کرده‌اند:
“لَكِنْ أَشْفَقْنَ مِنَ اَلْعُقُوبَه وَ عَقَلْنَ مَا جَهِلَ مَنْ هُوَ أَضْعَفُ مِنْهُنَّ وَ هُوَ اَلْإِنْسَانُ إِنَّهُ كانَ ظَلُوماً جَهُولاً“
(آسمان و زمین از پذیرش امانت به سبب ترس از عقوبت سرباز زدند، ولی انسان به دلیل جهالت و ضعف خود آن را پذیرفت.)
امیرالمؤمنین علیه‌السلام در توصیف جایگاه انسان در برابر علم الهی می‌فرمایند:
“أَعْضَاؤُكُمْ شُهُودُهُ وَ جَوَارِحُكُمْ جُنُودُهُ وَ ضَمَائِرُكُمْ عُيُونُهُ وَ خَلَوَاتُكُمْ عِيَانُهُ“
(اعضای بدن شما گواه اویند، جوارح‌تان سپاهیان اویند، درون‌تان دیدگان اویند، و خلوت‌تان در محضر اوست.)
دکتر حکیم خاطرنشان کرد: تمامی این ویژگی‌ها و مخاطراتی که حضرت امیر علیه السلام بیان کرده‌اند، ناظر بر حال و مقام هر فردی است که مسئولیتی را بر عهده می‌گیرد.
🔹 دعوت به توکل، تقوا و همیاری در مسیر رسالت
وی در ادامه خطاب به علما و فرهیختگان حاضر گفت: کسی که مسئولیتی را پذیرفته و به ضعف و ناتوانی خویش واقف است، راهی جز توکل به خداوند متعال ندارد؛ چه در آغاز و چه در انجام. تنها با تقوای الهی و استمداد از مؤمنان می‌توان این مسیر را طی کرد، همان‌گونه که خدای متعال خطاب به پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله می‌فرماید:
“فَإِنَّ حَسبَكَ اللَّهُ هُوَ الَّذي أَيَّدَكَ بِنَصرِهِ وَبِالمُؤمِنينَ“ (انفال 62)
(خدا برای تو کافی است؛ او همان کسی است که تو را، با یاری خود و مؤمنان، تقویت کرد.)
در پایان، ایشان ابراز داشتند: من نیز دست یاری به‌سوی بزرگان، اساتید و صاحبان رسالت عظیم در مسیر احیای مکتب اهل‌بیت علیهم‌السلام بلند می‌کنم و از همه بزرگواران، طلب دعای خیر و یاری در راه اعتلا و احیاء مدرسه اهل‌بیت علیهم‌السلام دارم.
